Bệnh cầu trùng trên gà (Coccidiosis)

Bệnh cầu trùng trên gà là bệnh ký sinh trùng phổ biến xảy ra trên gà ở lứa tuổi 10 - 30 ngày tuổi. Bệnh có tỷ lệ chết không cao như các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác nhưng lạ gây thiệt hại kinh tế rất trầm trọng.

Nguyên nhân nào gây bệnh cầu trùng trên gà?
Đã ghi nhận được ít nhất khoảng 11 loài coccidia có thể gây bệnh cầu trùng trên gà.

Loài phổ biến nhất là Eimeria atenalla gây bệnh trên manh tràng. Eimeria necatnix, Eimeria maxima, E. bruneti gây bệnh mãn tính trên ruột non. Các loài còn lại ít mẫn cảm với gà.

Vòng đời Eimeria spp được chia làm 3 giai đoạn:

-Giai đoạn sinh bào tử (Sporogony).

-Giai đoạn phát triển thể phân lập (Shizogony).

-Giai đoạn sinh sản hưu tính (Gametogony).

Dưới đây là sơ đồ phát triển của coccidia. 

Vòng đời của cầu trùng gà Eimeria 

Gà mắc bệnh chủ yếu do gà ăn phải các bào tử lẫn trong thức ăn, nước uống, phân gà, chất độn chuồng . . . Do vậy việc thay chất độn chuồng thường xuyên và luôn giữ chuồng nuôi luôn khô thoáng là cần thiết.

Biểu hiện của gà khi mắc bệnh cầu trùng manh tràng.

 Khi gà mắc bệnh cầu trùng manh tràng hay bệnh cầu trùng máu tươi do Eimeria atenalla gây ra. Bệnh thường sảy ra ở gà có độ tuổi 10 - 25 ngày, với biểu hiện điển hình gà tiêu chảy ra máu tươi do cocidia tấn công vào niêm mạc manh tràng, làm tổ và tăng sinh quá mức bình thường gây vỡ các mạch máu tại đây gây ra hiện tượng này. 

Mào tích tái, gà thường đứng tụm lại với nhau do gà bị thiếu máu.

Khi mổ khám kiểm tra với bệnh cầu trùng manh tràng ta cầm chú ý kiểm tra 2 manh tràng của gà. Manh tràng của gà chứa nhiều máu căng phồng trong giai đoạn đầu của bệnh sau đó khô dần, đối với những con khỏi bệnh tổn thương manh tràng còn được ghi kéo dài tới 2 tháng sau. 

Bệnh cầu trùng trên gà do E.necervulima, E. maxima, E. bruneti gây bệnh mãn tính chủ yếu trên ruột non.

Các biểu hiện không điển hình như gà mắc bệnh cầu trùng manh tràng gà thường ủ rũ, gầy còm, bỏ ăn, tiêu chảy phân sáp, màu máu cá. . . do coccidia tấn công vào đường tiêu hóa trên của gà. 

Biểu hiện trên ruột 

Kiểm soát bệnh cầu trùng trong chăn nuôi gà.

Để kiểm soát bệnh ta cần chú ý vệ sinh phòng dịch, đặc biệt chất độn chuồng và môi trường nuôi cần được sử lý kỹ lưỡng trước khi vào gà. Ta cần giữ môi trường nuôi luôn khô thoáng để hạn chế sự phát triển của coccidia.

Sử dụng vaccine phòng bệnh hiện nay đang cho hiệu quả rất cao. Những vaccine thế hệ mới sử dụng công nghệ mới với nguyên lý "chiếm chỗ" đang là lựa chọn tốt nhất cho việc kiểm soát bệnh. Việc sử dụng vaccine cầu trùng cần chú ý hàm lượng thuốc được bổ sung vào thức ăn chăn nuôi, vì giai đoạn này đa số các công ty đều bổ sung kháng sinh phòng bệnh cầu trùng vào trong thức ăn với hàm lượng cho phép tuy nhiên điều đó cũng làm giảm hiệu quả sử dụng vaccine này.

Vệ sinh chuồng trại sạch và khô bao gồm cả khu vực hành lang, kho . . .

Điều trị:

Sử dụng Toltrazuzin, Amprodium, Mono sunfadiazin kết hợp với vitamin K
Cho gà uống phòng từ khi 5-7 ngày tuổi
Nên phòng cho gà liên tục 2 ngày / tuần đến khi gà được khoảng 60 ngày tuổi.
Trong trường hợp ghép bệnh viêm ruột hoại tử cần bổ sung thêm amox hoặc amoxcolis để tránh phụ nhiễm.
Sử dụng chế phẩm DMFarm giúp đường ruột gà ổn định giảm thiểu thiệt hại do cầu trùng gây ra.