Lưu ý nuôi tôm khi thời tiết bất lợi

Ở thời điểm những tháng cuối năm, ở khu vực sản xuất tôm chính là ĐBSCL lại đang là mùa mưa, diễn biến thời tiết thất thường sẽ là điều kiện để bệnh gây hại cho tôm phát triển nhanh, gây rủi ro lớn cho người nuôi tôm. Mưa gây nhiệt độ giảm, độ mặn, pH, ôxy hòa tan trong ao đều bị giảm đột ngột; nồng độ khí độc được tạo ra nhiều hơn. Do đó chăm sóc tôm khi thời tiết bất lợi cần lưu ý đặc biệt các vấn đề sau.

Quản lý nguồn nước cấp

Thời điểm này người nuôi đã tăng cường xuống giống trở lại, tuy nhiên việc cải tạo ao hồ lại không đồng thời, do đó có thể có ao tháo cạn, bơm nước ra kênh, ao khác lại lấy nước cấp vào ao. Điều này rất dễ lây nhiễm mầm bệnh từ ao nuôi này sang ao nuôi khác. Do đó tuyệt đối không nên lấy trực tiếp nước từ kênh cấp tự nhiên vào ao nuôi. Nước cần được cấp vào ao xử lý, đảm bảo các yếu tố môi trường và xử lý mầm bệnh mới được cấp vào ao nuôi.

Nhiệt độ

 Thời tiết thay đổi thất thường, lúc nhiệt độ lên cao, trời nắng nóng, nhưng sau cơm mưa nhiệt độ có thể giảm 4 – 60C, sau đó trời lại có thể tiếp tục nắng, nhiệt độ lại tăng cao. Để nhiệt độ ít bị ảnh hưởng nên duy trì mực nước ao nuôi trên 1 m, tốt nhất khoảng 1,3 – 1,5 m nhằm hạn chế tối đa việc nhiệt độ bị thay đổi đột ngột. Các ao nuôi lót bạt nên thiết kế hệ thống lưới lan che phủ nhằm giảm ảnh hưởng của thời tiết.

Yếu tố môi trường

Các yếu tố môi trường như độ kiềm, độ mặn, pH và các khí độc cũng dễ thay đổi đột ngột, nước bị phân tầng, xì phèn… do đó tôm nuôi dễ bị sốc và có thể chết hàng loạt. Đối với ao đất, nước mưa có thể gây hiện tượng xì phèn… Để hạn chế ảnh hưởng này người nuôi nên thường xuyên theo dõi dự báo thời tiết, trước cơn mưa bên bổ sung vôi bằng cách rải trên bờ ao đất hay pha nước trong bón bổ sung ao bạt. Nên duy trì hàm pH > 8 và độ kiềm > 100 mg/l. Bổ sung khoáng khi cần thiết. Trời mưa dễ gây thiếu ôxy, do đó cần duy trì hệ thống cùng cấp ôxy như quạt nước sục khí 24/24. Ngoài ra, nên chuẩn bị sẵn ôxy bột để bổ sung khi cần thiết. Khi nuôi tôm vào thời điểm thời tiết bất lợi, người nuôi cần đặc biệt theo dõi sát sao, kiểm soát chặt chẽ các chỉ số môi trường nước đặc biệt là lượng ôxy hòa tan và theo dõi, chăm sóc tôm nuôi kỹ hơn so thời điểm nuôi thông thường trong năm để kịp thời khắc phục sự cố. Định kỳ bổ sung chế phẩm sinh học với liều cao hơn bình thường để ổn định hệ vi sinh vật ao nuôi.

Mật độ nuôi phù hợp

Khi tôm được giá và dễ tiêu thụ, người nuôi thường có xu hướng tăng mật độ nuôi, có thể lên tới 250 – 300 con/m2. Với mật độ nuôi cao, sẽ gây rủi ro thiếu ôxy nhiều ở sau tháng nuôi thứ nhất và đặc biệt ở cuối tháng thứ 2 đến cuối tháng nuôi thứ 3 do không đáp ứng đủ nhu cầu về ôxy và nguồn nước thay… nên đã xảy ra tình trạng nhiều ao tôm rớt đáy liên tục, nhất là những ngày sắp có mưa bão. Do vậy nên nuôi với mật độ phù hợp, cùng đó, tính toán thời gian thả nuôi, thời điểm thu hoạch hợp lý để đảm bảo đạt hiệu quả cao nhất, giá bán cao và ít rủi do về thời tiết.

Điều chỉnh lượng thức ăn

Sau cơn mưa biểu hiện thường thấy ở ao nuôi là tôm giảm ăn, tôm lột xác ít, những con yếu có thể bơi lờ đờ và có thể xuất hiện biểu hiện bệnh, đặc biệt ở những ao có mực nước nông, nhiều yếu tố môi trường bất lợi như kiềm thấp. Khi thời tiết thay đổi đột ngột, tôm giảm ăn hoặc ngừng ăn do nhạy cảm với môi trường. Người nuôi nên thường xuyên theo dõi dự báo thời tiết để điều chỉnh giảm lượng thức ăn hay ngừng cho tôm ăn tránh dư thừa thức ăn gây ô nhiễm nguồn nước. Bên cạnh đó cần định kỳ bổ sung Vitamin C và các khoáng chất vào thức ăn nhằm nâng cao sức đề kháng cho tôm.

Quản lý dịch bệnh

Biến đổi khí hậu và các tác động của con người có thể là nguyên nhân gây ra các cơn bão mạnh lên, thường xuyên hơn và phá vỡ các quy luật tự nhiên về thời gian và khu vực ảnh hưởng của bão. Bão kèm theo mưa lớn gây thay đổi đột ngột độ mặn và pH… Điều kiện thời tiết bất lợi là cơ hội cho các nhóm vi khuẩn bất lợi và mầm bệnh có điều kiện phát triển mạnh. Tôm có thể mắc rất nhiều bệnh như đầu vàng, đốm trắng, hoại tử gan tụy, phân trắng… Tôm chết có thể do yếu tố môi trường, tôm yếu dễ bị nhiễm bệnh và mầm bệnh dễ lây lan giữa các ao hay bùng phát trong vùng nuôi. Do đó, cần theo dõi chặt chẽ các hoạt động của tôm, để phát hiện bệnh và có giải pháp xử lý kịp thời. Nếu trong trang trại, có ao có biểu hiện bệnh thì không nên thả giống ở các ao khác để tránh lây bệnh chéo giữa các ao nuôi.

ThS Nguyễn Thị Diệu Phương

Viện Nghiên cứu NTTS I