Chăn nuôi heo: “Ngóng” vaccine ASF

Dịch bệnh đang lan mạnh

Theo báo cáo của Cục Thú y, hiện nay, ASF đang diễn biến phức tạp, đã xảy ra tại 2.275 xã của 57 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương với tổng số heo buộc tiêu hủy trên 230.000 con, gấp gần 3 lần so cùng kỳ năm 2020, chiếm khoảng 0,8% tổng đàn. Cùng đó, 901 xã của 43 tỉnh, thành phố có ASF chưa qua 21 ngày. Dự báo, đến cuối năm, số heo mắc bệnh buộc phải tiêu hủy có khả năng lên tới 300.000 con.

Tại các tỉnh miền Trung như Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh và Quảng Trị ghi nhận hàng trăm ổ ASF tại nhiều huyện, thành, thị. Chi cục Chăn nuôi Thú y Thanh Hóa cho biết, từ cuối tháng 9 tới nay, ASF đã lan ra 37 xã của 8 huyện trên địa bàn tỉnh. Tổng số heo phải tiêu hủy hơn 1.900 con, trọng lượng trên 122.000 kg.

Tỉnh Nghệ An hiện ghi nhận 169 ổ ASF tại 19 huyện, thành, thị chưa qua 21 ngày. Từ tháng 9 đến nay, tỉnh đã có hơn 12.400 con với tổng trọng lượng hơn 600.000 kg phải tiêu hủy. Trong đó, Diễn Châu là một trong những huyện bị ảnh hưởng nặng nhất.

Tại Hà Tĩnh, dịch bệnh cũng bùng phát từ tháng 9, lây lan ra 18 xã, phường, thị trấn của 9 huyện, tiêu hủy hơn 300 con. Hiện, còn hơn 25 ổ dịch chưa qua 21 ngày. Còn ở tỉnh Quảng Trị, tính từ đầu năm 2021, ASF bùng phát ở 6 huyện thị của tỉnh, buộc tiêu hủy hơn 1.500 con. Tại các tỉnh phía Nam, ASF cũng đang có dấu hiệu quay trở lại. Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu hiện có 86 ổ dịch xuất hiện tại 2 huyện Châu Đức và Xuyên Mộc, trên 1.836 con heo bị chết và phải tiêu hủy, tổng trọng lượng trên 123.145 kg...

Hàng nghìn con heo mắc ASF buộc phải tiêu hủy, gây thiệt hại kinh tế cho người nuôi - Ảnh: Chí Thành

Ở Bạc Liêu, trung tuần tháng 10/2021 đã phát sinh 9 ổ ASF mới trên địa bàn tỉnh. Theo đó, ASF xuất hiện ở 14 hộ chăn nuôi với 9 ổ dịch mới và 5 ổ dịch cũ tại các huyện: Hòa Bình, Vĩnh Lợi và TP. Bạc Liêu với tổng số heo bệnh và tiêu hủy trên 190 con. Tính từ đầu năm đến nay, tổng số heo mắc ASF chết và tiêu hủy của tỉnh là trên 1.180 con.

Nguyên nhân vẫn vậy

Về nguyên nhân dịch bệnh bùng phát trở lại, ông Tống Văn Giáp, Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi Thú y Thanh Hóa cho biết, do nhiều hộ chăn nuôi nhỏ lẻ trên địa bàn tỉnh vẫn quen sử dụng thức ăn cho heo bằng nguồn thức ăn thu gom dư thừa từ các hàng quán. Bên cạnh đó, người dân còn sử dụng nước ao, hồ chưa tắm cho heo, khiến virus gây bệnh phát tán và lây lan.

Ông Nguyễn Khắc Khánh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Hà Tĩnh nhấn mạnh: Virus ASF chưa có vaccine để xử lý triệt để, do vậy cứ tồn tại âm ỉ ở những ổ dịch cũ. Ngoài ra, thời tiết thay đổi, đặc biệt là khi xảy ra lũ lụt, virus đi theo dòng nước cũng là nguyên nhân khiến dịch phát sinh.

Còn theo nhận định của ngành thú y thì do virus có sức đề kháng cao, mầm bệnh đã lưu hành rộng trong quần thể, đường lây truyền phức tạp là một trong những nguyên nhân khiến dịch bùng phát mạnh. Ngoài ra, người dân khi có heo ốm chết không báo ngay cho cơ quan chuyên môn mà tự ý mổ thịt, chất thải không được xử lý xả trực tiếp ra môi trường, gây khó khăn trong công tác kiểm soát… Trong khi đó vẫn chưa có vaccine phòng bệnh.

Vaccine tiếp tục trễ hẹn

Hiện nay, để ngăn chặn dịch ASF bùng phát mạnh, Bộ NN&PTNT đã có văn bản gửi UBND các tỉnh đang xảy ra ASF trên diện rộng yêu cầu tập trung khẩn trương kiểm soát, ngăn chặn các ổ dịch tái phát, không để dịch bệnh dây dưa kéo dài, phải khắc phục ngay những khó khăn, tồn tại, bất cập trong việc phòng, chống ASF. Với tính chất đặc biệt của virus ASF thì đó chỉ là giải pháp tạm thời, điều cần thiết nhất vẫn là vaccine để ngăn chặn và dập tắt dịch bệnh này. Tuy nhiên, sau 2 năm ASF xuất hiện và sau nhiều công bố nhưng đến nay vaccine phòng bệnh vẫn chưa thấy xuất hiện...

Còn nhớ, tại cuộc họp vào đầu tháng 2 năm nay, Bộ NN&PTNT đã cho biết dự kiến cuối quý II, đầu quý III/2021 sẽ có vaccine ASF thương mại để phục vụ phát triển chăn nuôi trong nước. Tuy nhiên đến nay, đã gần hết quý IV, vaccine phòng ASF vẫn còn là “ẩn số”.

Mới đây, ngày 21/11, Tập đoàn Dabaco tuyên bố, doanh nghiệp đang trên chặng cuối để hoàn thiện vaccine, theo báo Sức khỏe & Đời sống.

Cũng về vấn đề vaccine, vừa qua, trả lời trên báo chí, ông Nguyễn Văn Long, Phó cục trưởng Cục Thú y cho biết: Bộ NN&PTNT đang đẩy mạnh các bước cuối cùng để sớm đưa vaccine phòng, chống dịch ASF ra thị trường. Hiện tại, đã xong bước kiểm nghiệm theo quy định; Đã xong 1 lần khảo nghiệm tại Hà Nội cho kết quả tốt; Đang tiến hành khảo nghiệm lần 2 tại phía Nam. Dự kết tháng 12/2021 kết thúc; Sau đó sẽ hoàn thiện trình Hội đồng khoa học xét duyệt. Nếu mọi điều tốt đẹp thì trong quý I/2022 sẽ xong.

Đây đúng là một tin vui, thế nhưng, nhiều doanh nghiệp và người chăn nuôi dường như không còn đủ kiên nhẫn để chờ đợi khi mà ASF vẫn đang vây hãm và có thể tấn công đàn heo nuôi bất cứ lúc nào. Đến nay, đã có nhiều nông hộ và trang trại chăn nuôi heo buộc bỏ nghề vì cạn vốn. Và nếu tình trạng không có vaccine còn kéo dài thì sẽ còn nhiều người quay lưng lại với con heo.