Sodium butyrate – nguồn dinh dưỡng nuôi tôm bền vững

Ngành NTTS toàn cầu mang trên mình trọng trách cung cấp lương thực cho 9 tỷ dân số thế giới tới năm 2050. Tuy nhiên, để hoàn thành sứ mệnh đó, ngành này cần phải vượt qua nhiều thách thức, mà điển hình là tìm ra nguồn thức ăn chăn nuôi bền vững để mở rộng sản xuất.

Tôm là đối tượng nuôi chủ đạo trong ngành thủy sản. Tuy nhiên, khó khăn vẫn bủa vây ngành tôm do dịch bệnh bùng phát liên tục, giá tôm biến động không ngừng, trong khi đó tình trạng sử dụng kháng sinh, chất kích thích tăng trưởng vẫn chưa được giám sát triệt để.

Để vượt qua những thách thức nói trên, một thế hệ phụ gia mới xuất hiện và được đầu tư nghiên cứu kỹ lưỡng – đó là các hợp chất kích thích tăng trưởng có nguồn gốc tự nhiên (NGPs). Với thành phần không chứa kháng sinh, NGPs chính là phụ gia thức ăn gồm nhiều chủng loại khác nhau như muối axit hữu cơ, chế phẩm sinh học (probiotics, prebiotics), phụ gia thảo dược (phytogenic) hoặc nấm men. Ngoài lợi ích cải thiện sức khỏe vật nuôi và năng suất, NGPs không gây rủi ro nào liên quan đến kháng vi khuẩn hoặc tồn dư hóa chất không mông muốn trong sản phẩm tôm/cá nuôi.

Nhiều tài liệu đã chỉ ra hiệu quả của axit béo chuỗi ngắn (SCFA) và các hỗn hợp muối của chúng với sức khỏe và năng suất vật nuôi thủy sản như tôm cá. Những SCFA nói trên đang được sử dụng khá phổ biến nhờ hoạt tính kháng khuẩn đặc biệt. SCFA không chỉ có tác dụng giảm vi khuẩn trong đường ruột của tôm cá, mà còn mang lại nhiều lợi ích khác như cải thiện hoạt tính của enzyme tiêu hóa, tăng dịch tụy và kháng viêm. Đặc biệt, theo Galfi & Bokori 1990 và Le Gall et al.2009, các SCFA còn góp phần nâng cao năng suất, đặc biệt khi bổ sung SCFA axit butyric dưới dạng muối natri.

Axit butyric được sinh ra trong tự nhiên và xuất hiện bên trong ruột của các loài thủy sản ăn thịt và ăn thực vật (Holben et al.2002; Mountfort 2002). Rõ ràng, chính nhờ hiệu quả kháng viêm của axit butyric mà bệnh viêm ruột ở cá hồi được ngăn chặn khi một phần bột cá được thay thế bằng khô đậu trong chế độ ăn của cá hồi. Bởi vậy, các chuyên gia dinh dưỡng đều khẳng định loại phụ gia này rất hữu dụng vì giảm được chi phí thức ăn khi giá bột cá hoặc các nguồn nguyên liệu khác trở nên đắt đỏ hoặc khan hiếm. Nguyên nhân nhờ loại axit này chứa thành phần chủ yếu là nguyên liệu thực vật, kích thích tiêu hóa và vô hiệu hóa các tác nhân kháng dinh dưỡng.

Một nghiên cứu gần đây được thực hiện tại Đại học Katsetstar, Thái Lan và Nore S. A nhằm đánh giá khả năng ngăn chặn và hoạt tính diệt khuẩn gây bệnh trên tôm biển của axit butyric. Các chuyên gia đã sử dụng Gustor Aqua (Sodium Butyrate) trong nghiên cứu này để thách thức vi khuẩn gây bệnh hoại tử gan tụy cấp hay bệnh tôm chết sớm V.parahaemolyticus. Kết quả cho thấy, Gustor Aqua có tác dụng kìm hãm mạnh mẽ ở pH=5 và pH=6 trong việc chống lại vi khuẩn V.parahaemolyticus và vi sinh vật nghi ngờ gây ra bệnh AHPNS.

Trong một nghiên cứu khác tại Đại học Santiago và Norel SA, axit butyric được so sánh đối chứng với hầu hết các SCFA phổ biến hiện nay để chứng tỏ khả năng ngăn chặn mầm bệnh tốt hơn. Theo đó, để ngăn chặn sự xâm nhập của cùng một loại mầm bệnh, người ta chỉ cần sử dụng một lượng axit butyric ít hơn các SCFA còn lại.

Không nghi ngờ sodium butyrate có thể trợ giúp đặc lực trong ngành nuôi tôm, các chuyên gia tại Norel SA đã tiến hành thử tại một trại nuôi tôm công nghiệp ở Honduras. Gustor Aqua được sử dụng để chứng minh hiệu quả nâng cao năng suất trên tôm. Mật độ thả nuôi ban đầu 31 tôm/m2, ao được bổ sung Gustor Aqua đạt năng suất cuối cùng (kg/ha) cao hơn 26%. Tỷ lệ biến đổi thức ăn là 2,033 ở ao đối chứng và 1,590 ở nhóm bổ sung sodium butyrate.

Như vậy, Gustor Aqua ảnh hưởng tích cực lên năng suất của vật nuôi. Ngoài ra, tình trạng sức khỏe của vật nuôi cũng được cải thiện tích cực nhờ tỷ lệ sống cao hơn, cuối cùng mang lại hiệu quả kinh tế tốt hơn cho toàn vụ nuôi.

Alvaro Ortiz

Giám đốc sản phẩm NTTS, Norel SA, Tây Ban Nha