Ổn định pH ao tôm

pH là gì?

Trong nuôi trồng thủy sản, pH môi trường nước thay đổi sẽ ảnh hưởng đến các yếu tố lý, hóa, sinh của môi trường và sức khỏe của thủy sản. pH là chỉ số đo độ hoạt động (hoạt độ) của các ion hiđrô (H+) trong dung dịch và vì vậy là độ axít hay bazơ của nó. Một dung dịch trung hòa (hoạt độ của các ion hiđrô cân bằng với hoạt độ của các ion hiđrôxít) có pH xấp xỉ 7. Các dung dịch nước có giá trị pH nhỏ hơn 7 được coi là có tính axít, trong khi các giá trị pH lớn hơn 7 được coi là có tính kiềm. pH thích hợp cho nước trong ao hồ nuôi tôm sú là pH = 7,2 – 8,8. Tốt nhất là trong khoảng 7,8 – 8,5. Nếu pH biến động lớn có thể làm tôm, cá bị sốc, yếu và bỏ ăn. Nếu pH cao hay thấp kéo dài sẽ làm tôm chậm tăng trưởng, còi cọc, dễ nhiễm bệnh, hao hụt.

Các yếu tố ảnh hưởng

Tính chất nền đất: đất phèn (đất chua phèn, đất chua) làm pH của nước thấp, pH dễ biến động. Nếu trời mưa nhiều làm phèn bị rửa trôi từ trên bờ xuống ao, nước ngấm trong bờ ao hoặc nước ngoài mương bao cao hơn nước trong ao làm xì phèn vào ao, giảm pH. Nếu cày bừa sâu nền đất phèn, làm phèn xì từ dưới tầng đất đáy lên.

Tảo và vi sinh vật trong ao nuôi: tảo và vi sinh vật sử dụng CO₂ nên làm ảnh hưởng đến độ pH của nước. Tảo nhiều làm pH biến động lớn trong ngày. Tảo quá nhiều sẽ làm pH rất cao (8,8 – 9,1) vào buổi chiều. Nhưng khi tảo tàn lại làm giảm pH trong ao. Vùng nuôi tôm độ mặn thấp, hoặc nuôi tôm mùa mưa, rong tảo thường phát triển mạnh. Cần duy trì sự cân bằng giữa tảo và vi sinh vật để ổn định pH.

pH của ao thường tăng về ban ngày và giảm về ban đêm, vì vậy, cần đo pH mỗi ngày ít nhất 2 lần để theo dõi, nhận biết nguyên nhân biến động và xử lý kịp thời.

Giải pháp

Xử lý đáy ao: Sử dụng vôi sống hoặc vôi tôi cải tạo đáy ao. Kiểm tra pH đất đáy ao, tùy pH đất mà sử dụng lượng vôi thích hợp, nếu pH càng thấp thì càng phải dùng nhiều vôi để tăng pH. Trường hợp pH>6 bón vôi với lượng 300 – 600 kg/ha. pH<5 bón vôi liều 1.500 – 2.000 kg/ha.

Xử lý nước trong ao:

Trường hợp pH < 7,5 có thể do một số nguyên nhân như đất bị nhiễm phèn, hệ tảo kém phát triển hoặc nước thay vào có pH thấp. Tác hại sẽ làm tôm giảm ăn, ảnh hưởng đến sự lột vỏ của tôm, tăng tính độc của H₂S và khó gây màu nước. Chúng ta có thể sử dụng các biện pháp cải thiện như bón vôi (CaCO₃) 10 – 15 kg/1.000 m3 nước vào buổi sáng, bón vôi (CaCO₃) trên bờ trước khi mưa từ 15 – 20 kg/100 m², hay nước có độ pH cao hơn, bón phân gây màu nếu độ trong trên 40 cm.

Trường hợp pH tăng cao trong quá trình nuôi, nếu pH > 8,3 vào buổi sáng, Gây ra tôm bị sốc, có thể nổi đầu vào buổi sáng sớm do trong ao nuôi thiếu ôxy, tôm kém ăn. có thể dùng đường cát với liều lượng 0,3 kg/1.000 m² hoặc dùng chế phẩm sinh học thích hợp xử lý để kích thích sự phát triển của hệ vi sinh vật phân hủy, hoạt động phân hủy mùn bã hữu cơ trong ao của chúng sẽ sản sinh CO₂ và làm giảm pH trong nước ao.

Trường hợp pH tăng cao đột ngột >9 vào những buổi chiều nắng to, có thể sử dụng Fomol phun xuống ao với liều lượng 3 – 4 ml/m³ nước ao, nếu pH biến động lớn trong một ngày đêm (>0,5) chứng tỏ độ cứng (hàm lượng CaCO₃ trong nước ao thấp). Tảo phát triển và biến động mạnh dễ gây hiện tượng nở hoa của tảo, trong ao có nhiều mùn bã hữu cơ. Gây hiện tượng  tôm khó lột xác, tăng tính độc hại của khí NH₃ (Amoniac), tôm dễ bị sốc, giảm bắt mồi. Trường hợp này nên xử lý như sau: bón dolimit hoặc vôi với liều lượng 100 – 200 kg/ha để tăng độ cứng và tăng hệ đệm nước ao. Nếu có nguồn nước tốt từ ao lắng nên thay nước để giảm tảo, mùn bả hữu cơ và chất lơ lửng.

Thái Thuận (Tổng hợp)